Μετά από χρόνια μετατόπισης, γελοιοποίησης με τον Τραμπ και αποτυχίας στο Αφγανιστάν, οι ρωσικές απαιτήσεις για ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα στην Ευρώπη έχουν δημιουργήσει ενότητα στη συμμαχία, τουλάχιστον προς το παρόν.
Του Στήβεν Ερλάνγκερ
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, 14.01.2022 — Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το ΝΑΤΟ ήταν μια συμμαχία που αναζητούσε έναν ρόλο. Κάποιοι πρότειναν ότι εάν το ΝΑΤΟ δεν «έβγαινε εκτός περιοχής», πέρα από την Ευρώπη, θα «έμενε εκτός λειτουργίας».
Η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 αναβίωσε την κεντρική σημασία του ΝΑΤΟ ως αντίβαρο στη Μόσχα. Αλλά η συμμαχία φαινόταν ακόμα ανέτοιμη, απαρχαιωμένη, παραγκωνισμένη από την έλλειψη σκοπού και τη διχόνοια.
Ο πρώην πρόεδρος Donald J. Trump το ειρωνεύτηκε και απείλησε να το εγκαταλείψει. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν θρήνησε τον «εγκεφαλικό του θάνατο». Η Ευρωπαϊκή Ένωση πίεσε για «στρατηγική αυτονομία» από την Ουάσιγκτον.
Αλλά οι έκτακτες νέες απαιτήσεις και απειλές του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Β. Πούτιν, μετά τη στρατιωτική συσσώρευση στα σύνορα της Ουκρανίας, έχουν επαναφέρει το ΝΑΤΟ στα βασικά - περιορίζοντας τη ρωσική ισχύ και αυτοκρατορία.
Η επιμονή του κ. Πούτιν να σταματήσει το ΝΑΤΟ τη διεύρυνση και να απομακρύνει τις συμμαχικές δυνάμεις από τα κράτη-μέλη που συνορεύουν με τη Ρωσία θα τραβήξει ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα σε όλη την Ευρώπη και αυτή η απειλή έχει συγκεντρώσει τα μυαλά. Μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόταν μια υστερούσα συμμαχία.
«Το ΝΑΤΟ βασίζεται στη δυναμική και μεγάλο μέρος της δυναμικής δημιουργείται από μια αίσθηση απειλής και φόβου», είπε η Άντρεα Κένταλ-Τέιλορ, πρώην ανώτερος αξιωματικός των πληροφοριών που ασχολείται με τη Ρωσία, τώρα στο Κέντρο για τη Νέα Αμερικανική Ασφάλεια.
Μετά το περσινό φιάσκο του Αφγανιστάν και τον εξευτελισμό της Γαλλίας στη συμφωνία για τα αυστραλιανά υποβρύχια, είπε: «Όλοι σκεφτόμασταν ότι έχουμε σοβαρά προβλήματα στη συμμαχία και ίσως χρειαστεί να ξανασκεφτούμε τα θεμέλια αυτής της σχέσης».
Όμως, στις συνομιλίες αυτή την εβδομάδα με τους Ρώσους, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ μίλησαν με εξαιρετική ενότητα για μια συμμαχία 30 μελών της οποίας η δέσμευση για συλλογική άμυνα αμφισβητείται όλο και περισσότερο.
Οι συνομιλίες επέτρεψαν στον κ. Πούτιν να επανεξετάσει τα παράπονα των Ρώσων για το πώς τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, με την ελπίδα να τα βάλει ξανά στο τραπέζι για επαναδιαπραγμάτευση 30 χρόνια αργότερα. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του, Aleksandr V. Grushko, προειδοποίησε μάλιστα τη συμμαχία για μια «πολιτική περιορισμού» της Ρωσίας και επέμεινε ότι «δεν υπάρχει ελεύθερη επιλογή στις διεθνείς σχέσεις» – υποδηλώνοντας ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να υποκύψει στις ρωσικές επιθυμίες.
Όμως, όσο περισσότερο η συζήτηση προκαλούσε τον Ψυχρό Πόλεμο - με τη σταθερή διαχωριστική γραμμή της μέσω της Ευρώπης και τα ανταγωνιστικά ρωσικά και δυτικά συστήματα και σφαίρες επιρροής - τόσο περισσότερο θύμιζε στους Ευρωπαίους και Αμερικανούς συμμάχους τον σκοπό του ΝΑΤΟ.
«Η αποτροπή της Ρωσίας βρίσκεται στο DNA του ΝΑΤΟ, γιατί η Ρωσία είναι αυτή που μπορεί να φέρει υπαρξιακές απειλές στα ευρωπαϊκά έθνη», δήλωσε η Άννα Βίσλαντερ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ασφάλειας και Ανάπτυξης της Σουηδίας.
Αυτή η απειλή τώρα είναι κάτι περισσότερο από εδαφική, είπε. Η Ρωσία προσπαθεί επίσης να υπονομεύσει τη δημοκρατική συνοχή του ΝΑΤΟ. «Η Ρωσία στοχεύει τις εκλογές μας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα κοινοβούλια μας και τους πολίτες μας, και γίνεται πιο προφανές τώρα ότι η Ρωσία δεν αποτελεί μέρος του συστήματος αξιών μας», είπε η κ. Βίσλαντερ.
Καθώς συντάσσει μια νέα στρατηγική αντίληψη που θα είναι έτοιμη φέτος, το ΝΑΤΟ επικεντρώνεται στην «ανθεκτικότητα» έναντι νέων υβριδικών και κυβερνοαπειλών, τονίζοντας την υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών των κρατών μελών και όχι μόνο της επικράτειάς τους.
«Το ΝΑΤΟ είναι τα κράτη μέλη του και αυτό είναι που κάνουν οι σύμμαχοι», δήλωσε η Σοφία Μπεσ, αμυντική αναλύτρια στο Βερολίνο για το Κέντρο Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης. «Δεν είναι εκτός λειτουργίας γιατί δεν το επιτρέψαμε και αλλάξαμε τον λόγο ύπαρξής του σε αυτό που είναι οι κύριες στρατηγικές ανησυχίες της ημέρας».
Το παλιό αστείο ήταν ότι αν το ΝΑΤΟ είναι η απάντηση, τότε ποια είναι η ερώτηση; Η κ. Besch απάντησε: «Έχουμε αλλάξει την ερώτηση με τα χρόνια για να κάνουμε το ΝΑΤΟ την απάντηση. Και τώρα επιστρέφουμε ξανά στο παλιό ερώτημα, όπου το ΝΑΤΟ αισθάνεται πιο άνετα».
* Μια διαφορετική ανάλυση μεταφρασμένη από τους The New York Times, σήμερα
