Πως τελείωσε η Ρωσο-τουρκική κρίση. Μια ιστορία μυστικής διπλωματίας. Η περιπέτεια της επιστολής Ερντογάν προς τον Πούτιν.

Μετά την επιστολή – συγγνώμη Ερντογάν προς Πούτιν, αναλύοντας τα γεγονότα είχαμε γράψει ότι ήταν κάτι αναμενόμενο που προετοιμαζόταν από τουλάχιστον τρεις μήνες πριν με συγκεκριμένες υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές.

Η ιστορία μυστικής διπλωματίας που δημοσιέυει η Hurriyet daily News, έρχεται ουσιαστικά να μας επιβεβαιώσει.

 

Kalin, Nazarbayev, Akar και Сaglar

Σύμφωνα λοιπόν με το δημοσίευμα που υπογράφει ο Murat Yetkin:

«Η κρίση στη σφαίρα της πολιτικής είχε επιπτώσεις στην οικονομική αρένα, καθώς και την τουριστική βιομηχανία της Τουρκίας που υπέστη ένα τεράστιο πλήγμα που επιδείνωσε την κατάσταση που είχαν δημιουργήσει οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας από το ΡΚΚ και το Ισλαμικό Κράτος. Οι Τουρκικές εξαγωγές τροφίμων προ τη Ρωσία βυθίστηκαν επίσης.

Οι τουρκικές επιχειρήσεις ασφαλείας εναντίον του Ι.Κ. και του ΡΚΚ, είχαν αποκλειστεί από τη ρωσική παρουσία εκεί. Πέραν αυτού και μεγάλες τουρκικές εταιρείες που συμμετείχαν στους τομείς του τουρισμού, των κατασκευών και του λιανικού εμπορίου στη Ρωσία, άρχισαν να αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες. Αλλά, τελικά η κρίση έληξε, ανοίγοντας το δρόμο για την εξομάλυνση, η οποία επέτρεψε τη συνάντηση της 9^ης Αυγούστου, με τη δήλωση του Κρεμλίνου στις 27 Ιουνίου. 

Ο Πούτιν τηλέφωνησε στον Ερντογάν, για να επιδείξει την αλληλεγγύη του, νωρίτερα από άλλους ηγέτες χωρών του ΝΑΤΟ, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου. Ο Ερντογάν, ευχαρίστησε τον Πρόεδρο του Καζαχστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ – ο οποίος ήταν ο πρώτος Πρόεδρος ξένου κράτους που στάθηκε αλληλέγγυος μετά την απόπειρα πραξικοπήματος – για την υποστήριξή του, στην επίλυση της κρίσης με τη Ρωσία, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στις 5 Αυγούστου στην Άγκυρα.

Ελάχιστοι δημοσιογράφοι έδωσαν προσοχή σε αυτή την ευχαριστία που αποτέλεσε το κλειδί της ανείπωτης ιστορίας μυστικής διπλωματίας που τερμάτισε την κρίση.

Σύμφωνα με τον İbrahim Kalın, τον εκπρόσωπο του Ερντογάν, ο επιχειρηματίας “Cavit Çağlar έπαιξε ένα πολύ σημαντικό ρόλο” στην επίλυση της κρίσης, όπως και ο “Nursultan Nazarbayev, που επέδειξε μεγάλη φιλία προς την Τουρκία” και “η πατριωτική πρωτοβουλία ελήφθη από τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, Στρατηγό Hulusi Akar” αν και το θέμα δεν ήταν σε περιοχή ευθύνης του. Ο Kalın δεν αρνήθηκε την ιστορία αλλά, αρνήθηκε να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες. Ο Çağlar είπε στη Hürriyet Daily News στο τηλέφωνο “ότι δεν έχει τίποτε να πει, σε αντίθεση με τον κ. Kalın, που εκπροσωπεί το κράτος” και πως αυτός “δε θα δώσει καμία λεπτομέρεια”.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμες διπλωματικές πηγές και πηγές των υπηρεσιών ασφαλείας που ζήτησαν να μην κατονομασθούν, η ιστορία μυστικής διπλωματίας, που τερμάτισε την κρίση, εκτυλίχθηκε ως εξής:

Στα τέλη Απριλίου, ο Akar είπε στον Erdoğan, ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα κανάλι που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίλυση της κρίσης. Είπε στον Erdoğan, ότι ο Cavit Çağlar, ένας επενδυτής στην κλωστοϋφαντουργία, είχε επιχειρήσεις στη Ρωσική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία του Νταγκεστάν. Ο Çağlar είχε εμπλακεί στην πολιτική τη δεκαετία του ’90, είχε διατελέσει Υπουργός Επικρατείας στις κυβερνήσεις του Süleyman Demirel και γνώριζε τον Πρόεδρο του Νταγκεστάν, Ramazan Abdulatipov, καλά, ακόμη από τότε.  Ο Abdulatipov είχε πρόσβαση στον Πούτιν, μέσω του επικεφαλής συμβούλου του, Yuri Ushakov. Την περίοδο που ο Çağlar ήταν Υπουργός ο Akar εκπροσωπούσε το Γενικό Επιτελείο στο Υπουργικό Συμβούλιο και γνώριζαν πολύ καλά ο ένας τον άλλον από εκείνη την περίοδο. Ο Çağlar φάνηκε ωφέλιμος για το κράτος ως Υπουργός, αλλά και αργότερα ως επιχειρηματίας, είπε ο Akar στον Erdoğan. Ήταν το κανάλι μεταξύ Άγκυρας και Heydar Aliyev του Αζερμπαϊτζάν στο Ναχιτσεβάν και το Μπακού στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και ήταν αυτός που διέθεσε το ιδιωτικό του αεροσκάφος στην ομάδα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΜΙΤ) για να πετάξει στην Κένυα το 1999 και να συλλάβει τον ηγέτη του ΡΚΚ Abdullah Öcalan σε μια κοινή επιχείρηση με τη CIA. Ο Akar είπε στον Erdoğan, σε μια συνάντηση παρουσία του  Kalın, ότι ο Çağlar είχε οικονομικά προβλήματα το 2000 και αντιμετώπισε και δικαστήριο, αλλά ήταν αξιόπιστος ως προς τις κρατικές υποθέσεις. Μετά από μια συνάντηση με τον Çağlar και τον Akar στην Κωνσταντινούπολη στις 30 Απριλίου, ο Erdoğan έδωσε το πράσινο φως για την επιχείρηση.

Ο διορισμένος από τον Erdoğan ως το πρόσωπο επαφής από την Τουρκική πλευρά στη σχέση με τον Ushakov από τη ρωσική, Kalın, άρχισε να γράφει το σχέδιο της επιστολής του Erdoğan προς τον Πούτιν. Μέσω της δορυφορικής διπλωματίας που άρχισαν μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας, ο Çağlar και ο Abdulatipov, το σχέδιο αυτό αλλαξε περιεχόμενο και μορφή αρκετές φορές από τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια του Μαΐου και τις αρχές Ιουνίου.

Στις 22 Ιουνίου, ο Πρέσβης του Καζαχστάν στην Άγκυρα,  Zhanseit Tuimebayev κάλεσε τον Kalın για να του μεταφέρει ένα “επείγον” μήνυμα. Ο Nazarbayev είχε συναντηθεί με τον Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη και είπε ότι εάν ο Erdoğan ήταν έτοιμος να στείλει την επιστολή, ο Πούτιν ήταν έτοιμος να την αποδεχθεί. Ο Erdoğan ήθελε την εξομάλυνση των σχέσεων, αλλά δεν ήταν έτοιμος να στείλει μια επιστολή με τις λέξεις «απολογούμαι» και «αποζημίωση» σε αυτήν. Να απολογηθεί επειδή υπερασπίσθηκε τα σύνορα της χώρας;

Στις 23 Ιουνίου και πάλι, πριν από ένα δείπνο ιφταρ (δείπνο ραμαζανιού) , ο Tuimebayev κάλεσε και πάλι τον Kalın με ένα “Επείγον” μήνυμα. Ο Nazarbayev είχε προσγειωθεί στην Τασκένδη, την πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν, για τη Σύνοδο των χωρών της συνεργασίας της Σαγγάης και θα συναντούσε τον Πούτιν την επομένη το πρωί, πριν τη λέξη της Συνόδου, γύρω στις 13:00. Αν η επιστολή μπορούσε να φτάσει εκεί, έστω και με ελαφρές διορθώσεις, αυτό θα βοηθούσε να τελειώσει η κρίση. Ο Kalın ενημέρωσε άμεσα τον Erdoğan, που κάλεσε το Στρατηγό Akar στην Προεδρία, περίπου στις 23:00 της 23^ης Ιουνίου.

Την ίδια ώρα ο Kalın έφτιαξε άνα άλλο σχέδιο και δούλεψε μαζί με ρώσους μεταφραστές και διπλωμάτες από την Πρεσβεία του Καζαχστάν στην Άγκυρα. Κατάφεραν να βρουν τη ρωσική λέξη “izvinite” (συγγνώμη) – που είναι ισχυρότερη από το αγγλικό “sorry,” αλλά όχι τόσο ισχυρή όσο η λέξη “apology.”(απολογούμαι).

Ο Erdoğan υπέγραψε την επιστολή και ζήτησε από τον Καλίν να απογειωθεί με το προεδρικό τζετ και να τη μεταφέρει άμεσα. Το τζετ που μετέφερε τον Kalın, απογειώθηκε από την Άγκυρα στις 03:00 τα ξημερώματα της 24^ης Ιουνίου. Η πρώτη στάση ήταν η Κωνσταντινούπολη για να παραλάβει τον  Çağlar, έναν σύμβουλό του και ένα ρώσο μεταφραστή από εκεί. Το αεροσκάφος απογειώθηκε από την Κωνσταντινούπολη στις 04:30, αλλά αντιμετώπιζε το ρίσκο της έλλειψης άδειας πτήσης πάνω από τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Το Υπουργείο Εξωτερικών ξεκίνησε αμέσως επαφές με τις πρωτεύουσες των χωρών. Στέλνοντας μηνύματα μέσω WhatsApp, χάρη στο WiFi που διαθέτει το προεδρικό τζετ, μπόρεσαν να λάβουν άδεια πτήσης πάνω από τη Γεωργία 20 λεπτά πριν εισέλθουν στον εναέριο χώρο της. Η άδεια από το Αζερμπαϊτζάν ήρθε την ώρα που πετούσαν πάνω από τη Γεωργία, από το Τουρκμενιστάν, την ώρα που πετούσαν πάνω από το Αζερμπαϊτζάν, αλλά δεν υπήρχε καμία απάντηση από το Ουζμπεκιστάν. Ο εναέριος χώρος του, ήταν κλειστός για λόγους ασφαλείας λόγω της Συνόδου της Σαγγάης. Ο Nazarbayev προσέφερε το Καζάχικο προεδρικό ελικόπτερο που περίμενε στο Τσιμκέντ, κοντά στα Ουζμπέκικα σύνορα για να τους παραλάβει μέχρι την Τασκένδη, αλλά το αεροπλάνο που έκανε κύκλους στον εναέριο χώρο του Τουρκμενιστάν κινδύνευε να μείνει από καύσιμα. Έτσι ο Nazarbayev αιτήθηκε προς τον Ουζμπέκο Πρόεδρο Islam Karimov και ζήτησε την άδειά του για τους  “επισκέπτες από την Τουρκία” Ο Karimov ενέκρινε το αίτημα.

Το αεροπλάνο που μετέφερε τον Kalın και τον Çağlar προσγειώθηκε στην Τασκένδη γύρω στις 12:15. Ο Nazarbayev τους περίμενε και τους οδήγησε σε ένα δωμάτιο συναντήσεων πάνω. Ο Nazarbayev ζήτησε το ρωσικό αντίγραφο της επιστολής, το διάβασε προσεκτικά και είπε, “Αυτό είναι καλό.” Οι Τούρκοι, μόλις τότε έμαθαν ότι ο Πούτιν και η αντιπροσωπεία του βρίσκονταν στο διπλανό δωμάτιο. Ο Nazarbayev ρώτησε αν θα μπορούσε ο Ushakov να να προστεθεί στην συντροφιά, είπε στον Ushakov ότι η επιστολή ήταν αποδεκτή και είπε σε όλους τους παρευρισκόμενους στο δωμάτιο ότι αυτό ήταν από αυτόν και να λύσουν τα υπόλοιπα.

Αφού μετέφερε την επιστολή στον Πούτιν, ο Ushakov επέστρεψε στην τουρκική αντιπροσωπεία και είπε ότι ο Πούτιν την αποδέχεται αν και την βρίσκει «λίγο πιο κοντά στην τουρκική θέση» εξαιτίας της νέας λέξης που χρησιμοποιήθηκε για να αντικαταστήσει το «apology» (απολογούμαι).

Kalın και Ushakov συμφώνησαν ότι η δήλωση αποδοχής θα γίνει στη Μόσχα στις 27 Ιουνίου, αφού η Άγκυρα την δει προκαταβολικά. Οι Ρώσοι κράτησαν την υπόσχεσή τους. Η δήλωση έγινε στην ώρα της.»

Αυτή είναι η ιστορία που δημοσιέυει η Hurriyet. Πιστεύω να τη βρείτε ενδιαφέρουσα.

 bsgreeks.blogspot.gr

HURRIYET