Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗ «ΒΑΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ» ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, ΤΟ ΠΩΣ ΑΥΤΗ ΠΑΡΑΜΕΛΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΝΟΙΓΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ
Κάθε πρωί καλημερίζει την Ακρόπολη από την πολυθρόνα του γραφείου του. Εχει το προνόμιο να βλέπει τον Παρθενώνα και το Ερέχθειο όλη μέρα μπροστά του. Θέα προνομιακή κι αξιοζήλευτη. Κι όμως ο υφυπουργός Τουρισμού Γιώργος Νικητιάδης θέλει να μετακομίσει το υπουργείο του από το κτίριο της οδού Αμαλίας 6 χαρακτηρίζοντας «σκάνδαλο» ότι πληρώνει ενοίκιο 1.300.000 ευρώ.
Ετσι τουλάχιστον μας είπε ένα πρωινό που συναντηθήκαμε στο γραφείο του για να μιλήσουμε για τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την υποδοχή μεγαλύτερου αριθμού επισκεπτών όπως αναμένονται φέτος λόγω των γεγονότων της βόρειας Αφρικής. Τον ρωτήσαμε πώς φαντάζεται την τουριστική κίνηση και την ανάκαμψη της οικονομίας μας όταν δεν έχει γίνει το ελάχιστο για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Δεν λειτουργούν ακόμη με θερινό ωράριο τα μουσεία και οι μεγάλοι αρχαιολογικοί χώροι, οι οποίοι με εξαίρεση την Ακρόπολη κλείνουν στις 3 η ώρα το μεσημέρι.
Ετσι τουλάχιστον μας είπε ένα πρωινό που συναντηθήκαμε στο γραφείο του για να μιλήσουμε για τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την υποδοχή μεγαλύτερου αριθμού επισκεπτών όπως αναμένονται φέτος λόγω των γεγονότων της βόρειας Αφρικής. Τον ρωτήσαμε πώς φαντάζεται την τουριστική κίνηση και την ανάκαμψη της οικονομίας μας όταν δεν έχει γίνει το ελάχιστο για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Δεν λειτουργούν ακόμη με θερινό ωράριο τα μουσεία και οι μεγάλοι αρχαιολογικοί χώροι, οι οποίοι με εξαίρεση την Ακρόπολη κλείνουν στις 3 η ώρα το μεσημέρι.
Ο Δωδεκανήσιος πολιτικός γνωρίζει τα προβλήματα και παραδέχεται ότι δεν υπήρξε στο παρελθόν «σωστός προγραμματισμός» και «επαγγελματική προσέγγιση στον τουρισμό». «Δεν υπήρχε ούτε στρατηγική ούτε πολιτική ούτε τακτική», επισημαίνει χωρίς να εξαιρεί τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ.
Θεωρεί πως η αύξηση των επισκεπτών, που είναι ήδη αισθητή στο κέντρο της Αθήνας, σε μικρό ποσοστό οφείλεται στα γεγονότα στη βόρεια Αφρική. «Από τα τέλη Ιανουαρίου όταν ξέσπασαν τα γεγονότα στη βόρεια Αφρική ήμουν βέβαιος ότι δεν θα πάρουμε παρά ένα μικρό ποσοστό, γιατί η Ελλάδα ήταν ήδη κλειστή τουριστικά. Τα προβλήματα στην Αίγυπτο αφορούσαν το Κάιρο. Η Ερυθρά Θάλασσα, που είναι ο κατ' εξοχήν τουριστικός προορισμός της, δεν επλήγη. Επιπλέον η αγορά της Αιγύπτου προσπάθησε να ανακάμψει με πάρα πολλές προσφορές».
Εμείς κάνουμε προσφορές;
Εχουμε ξεκινήσει από πέρυσι και είναι σημαντική η συμβολή των ξενοδόχων. Πέρυσι, καταφέραμε παρά την τραγική μείωση που είχαμε -πάνω από 30%- να ισοσκελίσουμε σε σχέση με το 2009.
Πακέτα προσφορών διατίθενται και στους Ελληνες;
Στη μη οργανωμένη τουριστική εσωτερική αγορά έχουμε τεράστιο πρόβλημα. Με αποτέλεσμα να έρχεται ένας Σουηδός σε ένα νησί και να κάνει διακοπές μια ολόκληρη εβδομάδα με 450 ευρώ, με πληρωμένα τα εισιτήριά του και το φαγητό πρωί, μεσημέρι, βράδυ, ενώ ένας Ελληνας να θέλει 1.200 ευρώ για τα ίδια. Μας απασχολεί το θέμα αυτό και προσπαθούμε να οργανώσουμε διαφορετικά την εσωτερική τουριστική αγορά.
Πώς τα καταφέρνουν οι ξένοι;
Κλείνουν 6-7 μήνες νωρίτερα τα εισιτήρια πετυχαίνοντας καλύτερες τιμές. Και οι μεγάλοι τουρ οπερέιτορ κλείνουν ένα χρόνο πριν μεγάλο αριθμό κλινών με χαμηλότερο κόστος.
Το πρόβλημα αυτό έχει διαπιστωθεί πάνω από μια δεκαετία και δεν έχει γίνει τίποτα. Γιατί να ελπίσουμε ότι θα λυθεί τώρα;
Συμφωνώ ότι δεν έχει γίνει τίποτα. Είχαμε όμως πέρυσι προσφορές. Φέτος, έχουμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για την Αθήνα. Προσπαθούμε για πρώτη φορά σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, τη ΧΑΤΑ (Ενωση Ταξιδιωτικών Γραφείων) και το ΣΕΤΕ (Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων) να δούμε πώς θα οργανώσουμε την αγορά, με τις αεροπορικές εταιρείες, ώστε να υπάρχουν ειδικά πακέτα.
Ναι, αλλά βρισκόμαστε ήδη στα μέσα Μαΐου...
Δεν θα δούμε καρπούς φέτος σε όλα πλην των εισιτηρίων. Αν μπείτε σήμερα στο Διαδίκτυο θα βρείτε εισιτήρια της Ολυμπιακής και της Aegean προς τα νησιά με 60 και 70 ευρώ.
Ας δούμε τώρα το Διαδίκτυο. Ο κ. Γερουλάνος, παρουσιάζοντας στον πρωθυπουργό τη στρατηγική του για τον τουρισμό του 2010, είπε πως στόχευσε στην προβολή της Ελλάδας μέσω του Διαδικτύου. Εφτιαξε το my Greece, συνδέθηκε με τα social media (facebook, You Tube, twitter κ.λπ.). Περίφημα. Ας το δούμε όμως στην πράξη. Μια οικογένεια Αμερικανών μπαίνει στον επίσημο κόμβο του υπουργείου Πολιτισμού «Οδυσσέας» να δει πότε λειτουργούν η Ακρόπολη και οι Δελφοί. Μαθαίνει ότι οι χώροι αυτοί κλείνουν στις 8 το βράδυ. Η Ακρόπολη όμως έκλεινε μέχρι πρότινος στις 6 (τώρα στις 7) και οι Δελφοί στις 3 το μεσημέρι. Αν έρθουν οι άνθρωποι και δουν τον χώρο κλειστό τι εικόνα θα τους έχουμε δώσει;
Εχετε δίκιο. Θα σας προσθέσω κι εγώ ότι ένας Αμερικανός δεν μπορεί να βρει αν υπάρχει πλοίο και εισιτήριο διαθέσιμο για την ημέρα που θα το χρειαστεί όταν έρθει στην Αθήνα. Εχουμε όντως τεράστια προβλήματα σε αυτόν τον τομέα. Από την άλλη, απαντήσαμε στην Ενωση Ταξιδιωτικών Γραφείων που ζήτησαν με επιστολή τους να πληροφορηθούν ποιοι αρχαιολογικοί χώροι και πότε θα έχουν θερινό ωράριο με κατάλογο 200 αρχαιολογικών χώρων. Τους εξηγούσαμε ποιοι θα είναι ανοιχτοί και ώς πότε.
Ο κ. Γερουλάνος τον περασμένο Νοέμβριο παρουσίασε μια έρευνα για τις ελλείψεις που παρουσιάζουν διάφοροι αρχαιολογικοί χώροι. Τότε, είπαμε «μπράβο», τουλάχιστον έγινε χαρτογράφηση πού λείπουν δίγλωσσες πινακίδες, πρόσβαση για ΑμεΑ, μια τουαλέτα, ένας ψύκτης νερού κ.ο.κ. Είχε εξασφαλίσει και 20 εκατ. ευρώ για να διορθωθούν όλα αυτά. Ε, λοιπόν σήμερα, έξι μήνες μετά, σας διαβεβαιώ ότι δεν έχει γίνει το παραμικρό. Οι Δελφοί παραμένουν χωρίς φυλλάδιο και δίχως πωλητήριο. Είναι κλειστό λόγω έλλειψης προσωπικού. Εχετε πάει σε μουσείο στο εξωτερικό που να μη διατίθεται ούτε ένα αναμνηστικό; Στην Αθήνα λειτουργούν μόνο δύο πωλητήρια με πιστοποιημένα αντίγραφα αρχαίων. Το ένα με ελάχιστα πράγματα στην Ακρόπολη και το δεύτερο με πολλές ελλείψεις εκμαγείων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Συμφωνώ πως έχουμε πολλές ελλείψεις. Αυτό όμως με κάνει να νιώθω αισιόδοξος. Γιατί, αν με τόσες ελλείψεις καταφέρνουμε και κρατάμε το τουριστικό μας προϊόν και έχουμε φέτος αύξηση, μπορούμε να αντιληφθούμε τι θα συμβεί αν βελτιώσουμε τα προβλήματα αυτά που αποτελούν παθογένειες πολλών χρόνων.
Οι φετινοί επισκέπτες πιστεύετε πως θα ξανάρθουν;
Ναι. Ερχονται και ξανάρχονται. Και μάλιστα έχουμε τα λιγότερα παράπονα σε σχέση με άλλες ανταγωνιστικές χώρες.
Είμαστε όμως ο 16ος προορισμός στην Ευρώπη...
Θα μπορούσαμε να είμαστε στους δέκα πρώτους, αλλά δυστυχώς δεν είχαμε ποτέ στρατηγική για τον τουρισμό. Δεν είχαμε ποτέ σωστό προγραμματισμό και επαγγελματική προσέγγιση στον τομέα αυτό.
Ακούγεται και ως ένα είδος αυτοκριτικής αυτό που λέτε όταν το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. έχουν κυβερνήσει τον τόπο από τη Μεταπολίτευση ώς σήμερα.
Ναι, έτσι είναι, ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η Νέα Δημοκρατία έκαναν ό,τι έπρεπε για να εκτοξεύσουμε τους σημαντικότερους πλουτοπαραγωγικούς πόρους που διαθέτει η χώρα μας.
Προ ημερών μια αρχαιολόγος μού έλεγε ότι η χώρα κάθεται πάνω σε ένα χρυσωρυχείο και δεν το αντιλαμβάνεται, εννοώντας τα έσοδα που θα μπορούσε να έχει από την εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Συμφωνώ κι εγώ. Εχουμε ένα χρυσωρυχείο που ποτέ δεν καταλάβαμε. Πρώτη φορά ελληνική κυβέρνηση δείχνει να αναγνωρίζει τη σημασία που έχει ο τουρισμός για το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας.
Καλή η διαπίστωση, αλλά τι γίνεται στην πράξη;
Γίνεται και στην πράξη. Αλλάξαμε τη στρατηγική μας. Μειώσαμε τον ΦΠΑ στις κλίνες σε δύσκολους οικονομικά καιρούς, κάτι που έγινε μόνο στο φάρμακο. Επιλέξαμε από αναπτυξιακής πλευράς να ενισχύσουμε έναν τομέα, κι αυτός ήταν ο τουρισμός. Μειώσαμε κατά 50% τον ΦΠΑ στα τουριστικά καταλύματα...
...Ο κ. Σαμαράς στο «Ζάππειο 2» πρότεινε κι άλλη μείωση στον ΦΠΑ. θα υιοθετήσετε το μέτρο;
Το εξετάζουμε. Παραλλήλως εξετάζουμε πολύ σοβαρά να μειώσουμε κατά τη χειμερινή περίοδο και το σπατόσημο, τα τέλη χρήσης στα περιφερειακά αεροδρόμια.
Η ρωσική βίζα πού έχει κολλήσει;
Στη Ρωσία δεν είναι κολλημένη πουθενά. Είμαστε πρωταθλητές. Είμαστε πρώτοι στην έκδοση βίζας από τη Ρωσία προς την Ελλάδα. Ερχονται άλλοι και μας ρωτούν πώς τα καταφέρατε. Βρήκαμε τρόπο, επισπεύσαμε τις διαδικασίες, ξεπεράσαμε τα προβλήματα.
Αναμένουμε φέτος αισθητά περισσότερους επισκέπτες από τη Ρωσία;
Το 2000 είχαμε 170.000. Το 2010 περίπου 350.000 και φέτος σας δηλώνω ότι θα ξεπεράσουμε τις 650.000. Σήμερα το πρωί είχα 15 Κινέζους συναδέλφους σας από το Πεκίνο. Ενδιαφέρονταν κι αυτοί για τη βίζα, πώς θα αρθούν τα εμπόδια που υπάρχουν. Επίσης μου ζήτησαν μεγαλύτερη προβολή των ελληνικών τουριστικών προορισμών.
Τι κάνουμε για την προβολή της χώρας;
Μετέχουμε σε όλες τις εκθέσεις του εξωτερικού, αλλά δεν αρκεί αυτό. Μην ξεχνάτε όμως πως βρήκαμε χρέη 125 εκατ. ευρώ και τα κατεβάσαμε σε 40 εκατ.
Γιατί η προβολή δεν γίνεται με χορηγίες από ταξιδιωτικά γραφεία, από επιχειρήσεις που δραστηριοπούνται σε αυτόν τον τομέα. Γιατί πρέπει να τα πληρώνει όλα το κράτος;
Συμφωνώ μαζί σας. Να σας πω κι ένα παράδειγμα. Στο Λονδίνο νοικιάσαμε 1.200 τ.μ. στο ισόγειο του Westfield που είναι το μεγαλύτεο εμπορικό κέντρο της Ευρώπης. Στήσαμε μια ταβέρνα, ένα χώρο περιποίησης με spa, μοιράζαμε δωρεάν μπίρα «Μύθος» και γιαούρτια που τα πρόσφεραν δύο ντυμένοι αγελάδες. Είχαμε προσομοίωση γκολφ και γουίντσερφ, όπως και μια παραλία που πήγαιναν με τα κουβαδάκια τους κι έπαιζαν τα παιδιά. Το καλύτερο όμως ήταν ο χώρος της ανασκαφής. Εμπρός από κάποια αρχαία τείχη ζωγραφισμένα υπήρχε χώμα και μια αρχαιολόγος εξηγούσε στα παιδιά τι σημαίνει ανασκαφή για την πολιτιστική κληρονομιά. Επειτα, τους έδινε από ένα φτυαράκι και ένα σκουπάκι και τα έβαζε να σκάψουν να βρουν τα κρυμμένα αρχαία, ένα μικρό άγαλμα και διάφορα άλλα πράγματα. Ηταν ένας χώρος ζωντανός που έδειχνε τι μπορείς να κάνεις με φαντασία. Γιατί το κόστος για τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού δεν ξεπέρασε τα 78.000 ευρώ. Αν το είχαμε αναθέσει σε οποιονδήποτε άλλο φορέα θα είχαμε πληρώσει 2,5 εκατ. ευρώ.
Είναι ανάγκη να βρούμε κάθε φορά το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Γιατί, πήγα προ καιρού στην Ολλανδία, όπου τα τελευταία χρόνια έχουμε χάσει το 25% της ολλανδικής αγοράς, και τους είπα ελάτε να δούμε γιατί συμβαίνει αυτό, τι φταίει. Πήραμε κάποια μέτρα εκεί και θα αναστραφεί το κλίμα. Δεν είναι πάντα εύκολο, γιατί πέρυσι, πηγαίναμε στη Γερμανία και μας έδιωχναν. Μας έλεγαν, «φέρτε μας πίσω τα δανεικά». Τώρα, έχουν κι αυτοί αλλάξει στάση. Οι Γερμανοί αγαπούν την Ελλάδα και γνωρίζουν τον πολιτισμό της.
Στο επίπεδο της φιλοξενίας, τι έχει γίνει ώστε να απολαμβάνει ο ξένος εξυπηρέτηση και ζεστασιά;
Πρέπει να ανακτήσουμε το χαμένο μας χαμόγελο, παρά τη δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε. Τους χρειαζόμαστε τους ανθρώπους, δεν μας χρειάζονται. Υπάρχουν περίπου 15.000 τουριστικοί προορισμοί σ' ολόκληρο τον κόσμο.
Ναι, αλλά αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση στον καθένα. Πώς σκέφτεστε να το μεταφέρετε σε κάθε επαγγελματία, από τον ταξιτζή ώς τον σερβιτόρο; Γνωρίζετε πως όταν κατεβαίνουν οι τουρίστες από τα κρουαζιερόπλοια στον Πειραιά, τους τραβούν οι ταξιτζήδες από το χέρι; Δεν είναι τριτοκοσμική εικόνα αυτή;
Ασφαλώς είναι τριτοκοσμική εικόνα και βαρβαρότητα. Εχουμε κάνει τρεις συσκέψεις με τους εκπροσώπους των εταιρειών κρουαζιέρας. Ανάμεσα στα ζητήματα που ετέθησαν ήταν και η κατάσταση των λιμένων κρουαζιέρας. Είδα πως υπάρχουν προβλήματα διαφόρων κατηγοριών τα οποία σχετίζονται και με άλλα υπουργεία, όπως της Προστασίας του Πολίτη, των Θαλασσίων Υποθέσεων και με το υπουργείο Πολιτισμού-Τουρισμού. Θα κατηγοριοποιηθούν όλα αυτά τα προβλήματα και δεσμεύτηκα να κάνουμε μια κοινή σύσκεψη με τα εμπλεκόμενα υπουργεία ώστε να αποφασίσουμε ποιες παρεμβάσεις θα γίνουν.
Ξέρετε πως από τους τουρίστες των κρουαζιερόπλοιων ελάχιστοι επισκέπτονται το Μουσείο του Πειραιά, που φιλοξενεί μερικά από τα ωραιότερα χάλκινα αγάλματα της Ευρώπης;
Σας είπα, δεν έχουμε στρατηγική ούτε σε αυτόν τον τομέα. Αλλά αρχίζουμε να βλέπουμε τα προβλήματα για να τα αντιμετωπίσουμε...
Εχετε περιθώριο χρόνου;
Δεν μπορούν να γίνουν όλα φέτος. Δεν μπορώ όμως να φανταστώ ότι, αν δεν είμαστε εμείς που θα συνεχίσουμε την προσπάθεια, θα έρθουν κάποιοι και θα κλοτσήσουν ό,τι θα βρουν έτοιμο. Δυστυχώς εμείς δεν βρήκαμε κάτι να συνεχίσουμε. Δεν υπήρχε ούτε στρατηγική ούτε πολιτική ούτε τακτική. Ο Νίκος ο Σκουλάς προσπάθησε κάποτε να κάνει κάποια πράγματα για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αλλά δεν υπήρξε καμία σημαντική συνέχεια.
Σε σχέση τώρα με την Αθήνα και για να γίνει πολιτιστικός προορισμός, θεσπίσατε το πρόγραμμα Every Week με διάφορες πολιτιστικές δράσεις. Την περασμένη εβδομάδα δόθηκε έμφαση στο θέατρο. Το Εθνικό Θέατρο άνοιξε τους χώρους του για να ξεναγηθεί ο κόσμος στο νεοκλασικό του Τσίλερ και έβαλε χαμηλό εισιτήριο για την παράσταση της «Τρισεύγενης» του Παλαμά. Να ρωτήσω, ποιος ξένος το πληροφορήθηκε αυτό και με ποιον τρόπο;
Εχετε δίκιο, αλλά τώρα άρχισε το πρόγραμμα αυτό και η παρέμβαση στην Αθήνα θα γίνει σε πολλά μέτωπα.
Το Φεστιβάλ Αθηνών όταν ιδρύθηκε πριν από μισό αιώνα συνδέθηκε με τον τουρισμό. Νομίζετε ότι σήμερα παίρνει κανείς το αεροπλάνο για να έρθει για μια παράσταση του επιτυχημένου αυτού Φεστιβάλ, ιδίως στην οδό Πειραιώς;
Γίνεται μια προσπάθεια να ανεβεί παράσταση αρχαίας τραγωδίας στα αγγλικά. Το συζητάμε με το Ιδρυμα Κακογιάννη.
Την επόμενη σαιζόν το Εθνικό Θέατρο θα έχει μια διεθνή παραγωγή. Ανεβάζει ο Μπομπ Γουίλσον την «Οδύσσεια». Νομίζετε ότι θα έρθουν ξένοι να τη δουν;
Τώρα αρχίζουμε... και πιστεύω ότι θα υπάρχει αποτέλεσμα. Αρχίσαμε, για παράδειγμα, να καταγράφουμε τις εμπειρίες ανθρώπων. Από το κύμα που χτυπάει στα πόδια σου σε μια παραλία ώς το χειροκρότημα όταν δύει ο ήλιος στη Σαντορίνη. Είμαστε σε ένα δρόμο, αλλά δυστυχώς δεν βρήκαμε τίποτα. *
